Konkatedra P.w. Św. Jadwigi W Zielonej Górze

Opis

 

Konkatedra w Zielonej Górze po remoncie w 2006 roku, autor: Mohylek

Parafia p.w. św. Jadwigi w Zielonej Górze została erygowana najprawdopodobniej 03.10.1294 r. Jej pierwszym fundatorem był ksiądz Konrad Głogowski, a następnie Henryk III Wierny. On też uposażył parafię
w odpowiednie beneficjum, dając świątyni i duszpasterzom  dużą niezależność materialną.

Niebawem utworzono też archiprezbiterat zielonogórski. Na prośbę księżnej Katarzyny prawo patronatu przekazano 29.01.1423 r. kanonikom Regularnym św. Augustyna w Żaganiu. W końcu lat dwudziestych XVI w. w Zielonej Górze rozpoczęli działalność kaznodzieje "luterańscy", którzy stopniowo doprowadzili do bezprawnego przejęcia przez miasto majątku kościelnego i następnie
w 1544 r. świątyni parafialnej. W latach czterdziestych tego stulecia wyparli katolików z życia publicznego, tak, że pod koniec XVI w. w mieście pozostała tylko niewielka grupa parafian. Pozbawiona stałego kapłana, korzystała z okresowej obsługi duszpasterskiej zakonników należących do Kanoników Regularnych.

W czasie wojny trzydziestoletniej kilkakrotnie zwracano kościół parafialny katolikom. Stało sie tak m.in. w 1632 r., kiedy to pod przewodnictwem proboszcza Baltazara Antoniusza Schecjusa odrodziła się wspólnota parafialna, ale w 1641 r. ponownie wypędzono księży katolickich z miasta. Ostatecznie 15 marca 1651 r. starosta głogowski przekazał światynię parafialną katolikom i po kilkuletniej pracy misyjnej OO. Franciszkanów w 1655 r.  ks. proboszcz Melchior Pistrium rozpoczął odbudowę parafii. Objęła ona także wsie podzielonogórskie. Patronat nad parafią przejęły władze miejskie.

Niebawem odbudowano spalony w 1650 r. kościół parafialny. W drugiej połowie XVII w. rozwinęło się życie religijne, powoli doskonalono stan wiary, zwiększała się liczba wiernych. W 1740 r. protestanckie wojska króla Fryderyka II zajęły Zieloną Górę. Na niekorzyść parafii zrewidowano jej stan prawny i poddano nadzorowi władz dochody kościelne. W 1748 r. wśród 4566 zielonogórzan naliczono prawie 1000 katolików. Nowa fala szykan rozpoczęła się po 1763 r. Miasto użytkując nieruchomości kościelne niechętnie wypełniało obowiązki patrona w czym wspierała je agresywna wobec katolików administracja pruska.

Gdy w 1776 r. wywróciła się wieża kościelna rujnując sklepienie świątyni, parafia zaciągnęła tak duże pożyczki na remont, że pod koniec tego stulecia, przy wzrastającym fiskalizmie władz, utrzymanie świątyni i szkoły katolickiej stawało się bardzo trudne. Konieczne remonty przeprowadzono dopiero
w latach dwudziestych  XIX w. W drugiej połowie tego stulecia nastąpiło ponowne ożywienie działalności katolików w Zielonej Górze. Powstały wówczas liczne organizacje katolickie, zadbano o nowy wystrój świątyni. Po I wojnie światowej wzrost liczby parafian już nie był tak duży, jak w poprzednich dziesięcioleciach. W 1929 r. parafia p.w. św. Jadwigi liczyła 3452 katolików. Grupowali się oni w stanowych związkach katolickich. 

Po 1933 r. zielonogórscy katolicy niechętnie angażowali się w opanowane już wówczas przez nazistów życie publiczne. Po II wojnie światowej nastąpiło wysiedlenie ludności niemieckojęzycznej i napłynęła ludność polskojęzyczna. Należało ponownie budować wspólnotę parafialną. 22 października 1945 r. nowym proboszczem został ks. Kazimierz Michalski, wzorowy kapłan, ale zarazem społecznik i człowiek wielkiej odwagi. Łączył on pracę duszpasterską
z konieczną wówczas działalnością społeczną, organizując różne instytucje pomocy, organizacje i stowarzyszenia katolickie. W 1952 r. został zmuszony do opuszczenia probostwa. Ponownie powrócił w 1956 r., ale i tym razem stając w obronie kościoła
i wolności w sporze z władzą o dom katolicki musiał w 1960 r. opuścić parafię. Jego następcą został ks. Władysław Nowicki, który prowadził parafię do połowy 1992 r. Wobec gwałtownie wzrastającej liczby ludności już w 1951 r. wydzielono z parafii północną część miasta, gdzie erygowano parafię p.w. Najświętszego Zbawiciela.

Władze długo nie zezwalały na tworzenie się nowych parafii, jednak w 1974 r. udało się uzyskać zgodę na organizację nowej parafii na Winnicy, w 1980 r. z istniejącego na Jędrzychowie kościoła filialnego utworzono nową parafię p.w. MB Nieustającej Pomocy, oraz w 1984 parafię św. Ducha w zachodniej części miasta. W 1987 r. wydzielono kolejną część śródmiejską z najstarszej parafii zielonogórskiej i utworzono parafię p.w. MB Częstochowskiej. Po zmianie nazwy i siedziby diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, od 7 czerwca 1992 r. kościół parafialny parafii p.w. św. Jadwigi został podniesiony do godności konkatedry.
 

KALENDARIUM

1272-94 - Budowa świątyni. Funduje ją książę Konrad Głogowski, a po jego śmierci prace kontynuuje Henryk III Wierny.
 1294 - Konsekracja kościoła w niedzielę po Dniu św. Michała Archanioła, czyli 3 października.
 1376 - Zielonogórska parafia jest siedzibą dziekana - podlega mu 17 parafii.
 1419 - Świątynia ulega częściowemu spaleniu.
 1423 - książęta Henryk IX i Henryk X przekazują prawo patronatu nad kościołem pw. św. Jadwigi zakonowi Augustianów z Żagania.
 1525 - Do Zielonej Góry przyjeżdża Paul Lemberg. Od jego kazań datuje się początek reformacji w mieście.
 1570 - Miasto odkupuje od Augustianów prawo patronatu nad świątynią.
 1582 - Wielki pożar miasta. Kościół ulega całkowitemu zniszczeniu. 1618-48 - Wojna trzydziestoletnia. Kościół na zmianę jest w posiadaniu katolików lub protestantów.
 1651 - Katolicy na stałe odzyskują światynię. Podczas pożaru miasta również kościół ulega zniszczeniu.
 1679 - Zakończenie odbudowy kościoła, który otrzymuje wysmukłą wieżę
o wysokości 90 m, jedna z najwyższych na Śląsku.
 1684 - Kościół wyposażony jest w pięć dzwonów, z których najcięższy waży  1 340 kg.
 1776 - 14 lipca wali się wieża zabijając jedną osobę. Przyczyną były niestabilne fundamenty. Gruz uszkodził stropy nad zakrystią i chórem.
 1780 - Po poprawieniu fundamentów powstaje nowa wieża o wysokości 32 m.
 1783 - Piorun uszkodził belkę podtrzymującą dzwony. Do miasta przyjeżdża uczony
i pedagog, przeor Jan Felbiger, który montuje na wieży kościelnej piorunochrony.
 1832 - Podczas remontu wieży uzyskuje on kształt istniejący do dziś. Ma 42 m wysokości.
 1859 - Kościół otrzymuje nowy, neogotycki ołtarz z wizerunkami św. Jadwigi
i czterech ewangelistów.
 1884 - Powstaje mały chór - balkonik pod chórem.
 1912 - Do świątyni trafiają nowe trzydziestogłosowe organy.
 1928 - Proboszczem zostaje ks. Georg Gottwald, ostatni niemiecki proboszcz parafii pw. św. Jadwigi.
 1945 - Proboszczem zostaje ks. Kazimierz Michalski. Parafia obejmuje całe miasto. W 1952 r. zmuszony przez władze komunistyczne do opuszczenia miasta wraca do Zielonej Góry
w 1956 r.
 1960 - Proboszczem zostaje ks. Władysław Nowicki.
 1968 - Remont kościoła - wzmocniono stropy i ściany, na których umieszczono mozaiki prof. Stanisława Jakubczyka.
 1978 - Konsekracja nowego ołtarza, stojącego do dziś.
 1992 - Kościół zostaje podniesiony do godności Konkatedry.
 1992 - Proboszczem zostaje ks. Włodzimierz Lange.
 1995 - Umiera ks. Władysław Nowicki. Jego grób umieszczono tuż koło kościoła.
 1999-2000 - Renowacja Konkatedry.
 2005 - Renowacja (złocenie) Ołtarza Głównego.
 2005-2006 - Rewitalizacja zewnętrznej części Konkatedry
 2007/2008 - Renowacja ołtarzy bocznych.
 

TERYTORIUM  PARAFII:

ulice: Aleja Niepodległości, Bohaterów Westerplatte, Botaniczna, Ceglana, Chrobrego, Ciesielska, Długa, Drzewna, Fabryczna, Głowackiego, Grottgera, Jaskółcza, Jasna, Jeżykowa, Kingi, Konopnickiej, Konstytucji 3 Maja, Kopernika, Kościelna, Kościuszki, Kożuchowska, Kraszewskiego, Krawiecka, Ks.P. Skargi, Kukułcza, Kupiecka, Licealna, Lwowska, Masarska, Mickiewicza, Moniuszki, Nad Łąkami, Ogrodowa, Owocowa, Piaskowa, Pieniężnego, Plac Matejki, Plac Pocztowy, Pod Filarami, Podgórna, Pod Topolami, Poniatowskiego, Przemysłowa, Sikorskiego, Sowińskiego, Stary Rynek, Średnia, Św. Jadwigi, Tylna, Twardowskiego, Wesoła, Wrocławska, Zarugiewicza, Zielona, Żeromskiego, I - go Maja.  

 

Źródło informacji: http://www.konkatedra.zgora-gorzow.opoka.org.pl/historia.html; http://www.zielona-gora.pl/PL/436/895/Koscioly/; http://pl.wikipedia.org/wiki/Konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi_w_Zielonej_G%C3%B3rze

Zdjęcia: http://pl.wikipedia.org/wiki/Konkatedra_%C5%9Bw._Jadwigi_w_Zielonej_G%C3%B3rze; http://www.zielona-gora.pl/PL/436/895/Koscioly/