Pierwszą historyczną wzmianką o Wilkanowie znajdujemy w sporządzonym w 1305 roku dokumencie, tzw. Rejestrze Głogowskim. Z rejestru wynika, że Wilkanowo wraz z trzema innymi wioskami: Leśniowem, Wysokiem i Słonem było własnością rycerza o imieniu Szenko. Podobno odkryto jeszcze wcześniejsze dokumenty, w których pojawia się nazwa Wilkanowa. Jeden z nich datowany na 1285 rok, miał wymieniać wieś wespół z Zawadą, Chynowem i Jędrzychowem. Otto Wolff przypuszczał, że Wilkanowo zostało założone ok. 1300 roku na polecenie zamożnego burgrafa Schenko von Landsberga kasztelana z Lubina. Zapewne nazwa, od początku niemiecka, nawiązywała do miasteczka Wittichenau na Łużycach, które, jak wynika ze źródeł, rodzina Schenko posiadała do roku 1289. Z czasem założyciel wsi bądź jego potomek otrzymał posiadłość jako lenno. O tym, że kolejni właściciela wioski posiadali ją tylko w charakterze lenników rodziny von Landsberg, świadczą dokumenty z 27 lutego i 13 marca 1428 roku, przechowywane w archiwum rady miejskiej Zielonej Góry. W pierwszym z nich Schenke Heynrich von Lanzberg potwierdza sprzedaż wioski zielonogórskiemu probostwu.

W przeciągu XVI wieku parafia zielonogórska zastawiła Wilkanowo za pożyczkę w wysokości dwustu złotych guldenów węgierskich, udzieloną żagańskiemu klasztorowi kanoników regularnych. Być może z czasem przybyły kolejne obciążenia, o których nie zachowały się jednak dokładne informacje. Z powodu starego długu Wilkanowo było zapewne zastawiane kolejnym wierzycielom. Trudności ze spłatą tej pożyczki spowodowały ograniczenia w swobodnym dysponowaniem dobrami, a także to, że Wilkanowo przeszło na własność miasta Zielonej Góry. Wiek XVII niestety nie był najlepszy dla Wilkanowa. W roku 1626 wieś splądrowały niemieckie oddziały hrabiego Mansfelda maszerujące na Węgry. Z kolei w 1631 roku Wilkanowo zostało zniszczone przez korpus wojsk szwedzkich, stacjonujący w Zielonej Górze. Wiek XVIII to kolejne lata wojen. W czasie wojny siedmioletniej 1756 – 1763 Zielona Góra z okolicznymi wioskami doświadczył aż 23 najazdów nieprzyjacielskich wojsk. Ta siedem lat trwająca wojna była przerażająco okrutna i wyniszczająca. Najbardziej uciążliwe dla miasta były przemarsze wojsk.

Historia Wilkanowa to nie tylko okrutne lata wojen, ale i okres rozwoju. W 1839 roku zielonogórski kupiec Carl A. Pohlenz odkrył w okolicy Wilkanowa złoża węgla brunatnego. Wkrótce spółka Kaufmann – Pohlenz postawiła dwa szyby. Do wioski ściągnęli górnicy z dalekich stron. W latach 1853 – 1857 wybudowano tu nową drogę, prowadzącą z Zielonej Góry do Żar. Od 1893 roku jeździł tym traktem dyliżans z Zielonej Góry do Świdnicy.

W 1902 roku w lesie pod Wilkanowem wzniesiono jeden z najciekawszych obiektów turystycznych – Wieżę Bismarcka. Ceglana konstrukcja stanęła na szczycie Góry Wilkanowskiej, najwyższego wzniesienia Wału Zielonogórskiego, sięgającego 221 m n.p.m. Dzisiaj wieża pełni rolę punktu obserwacyjnego, gdzie leśnicy czuwają nad bezpieczeństwem pożarowym lasu.

W latach 1921 – 1923 przeprowadzono elektryfikację wsi. W 1934 otworzono placówkę pocztową. Po 1945 roku Wilkanowo wchłonęło dotychczas odrębną osadę Henrykowo. Wilkanowo to także wiele lat winiarskiej tradycji. Wokół wioski rozciągały się winnice, których obszar na początku XX wieku wynosił jeszcze około 10 ha. Uprawa winnego krzewu była przez całe stulecia ważną gałęzią gospodarki Wilkanowa, podobnie jak innych okolicznych wsi stanowiących własność Zielonej Góry. Podatki ściągane do winiarzy przynosiły kasie miejskiej pokaźny dochód, zależny jednak od wysokości plonów i jakości wyprodukowanego wina. Wilkanowo to zupełnie wyjątkowe miejsce. Niby wieś, ale położona jest tak blisko Zielonej Góry, że posiada wszystkie zalety dzielnicy podmiejskiej. Takie miejsca są ostatnio bardzo modne, toteż nic dziwnego, że osiedliło się tam sporo nowych mieszkańców. W Wilkanowie istnieje kilkanaście przedsiębiorstw i firm. Wieś się rozrasta. Podzielono ją umownie na trzy części: Stare Wilkanowo, Przylesie i Wilkanowo – Rybno, zamieszkane przez leśników z Nadleśnictwa Zielona Góra.

Wieża obserwacyjna na Górze Wilkanowskiej

Warto odwiedzić:

• GÓRA WILKANOWSKA u stóp leśnej, przeciwpożarowej wieży obserwacyjnej.
  Wieża zbudowana z czerwonej cegły została postawiona na górze pod
  Wilkanowem w 1902 roku z inicjatywy Stowarzyszenia Rzemieślników i Winiarzy. Wzór wieży zaprojektowany przez Wilhelma Kreisa z Düsseldorfu, nawiązuje do grobowca króla Ostrogotów – Teodoryka Wielkiego w Rawennie. Nadano jej imię kanclerza Niemiec – Bismarka. Obecnie pod wieżą znajduje się ważny zielonogórski węzeł szlaków turystycznych. Z głównego grzbietu Góry Wilkanowskiej można dostrzec ciekawą panoramę na południe. Przy dobrej pogodzie widać Hutę Miedzi w Głogowie.

Źródło:
Publikacje Stowarzyszenia Przyjaciół Gminy Śwdinica
www.swidnica.zgora.pl

Wilkanowski meteoryt

Według kronik działo się to 22.03.1841 roku o godzinie 15:30. Mieszkańcy Wilkanowa pracujący na okolicznych polach usłyszeli trzy silne grzmoty podobne do wystrzałów armatnich. Eksplozję było słychać w promieniu wielu kilometrów. Robotnicy idąc w kierunku miejsca uderzenia znaleźli na głębokości pół stopy “jakiś kamień”. Otwór w ziemi wskazywał na pionowy kierunek upadku.

Znalezione odłamki były, prawdopodobnie, fragmentami jakiejś większej masy, która rozpadła się wcześniej w powietrzu i mogła pierwotnie ważyć, jak podają źródła niemieckie, 2 funty i 9 łutów – czyli około kilograma (mając kształt prawie czworobocznej piramidy).

Trzy grzmoty mogły być efektem upadku de facto trzech fragmentów meteorytu. Pierwszy ważył 30 uncji i 2 drachmy i 2 skrupuły, drugi 6 uncji 1,5 drachmy. Nieco później aptekarzowi Weinmannowi z Zielonej Góry udało się pozyskać trzecią ważącą 169,05 grama. Naukowcy zapytują jednak, czy to nie jest właśnie ów fragment numer dwa, gdyż 6 uncji i 1,5 drachmy to waga 172 gramów, a wiec niemal tyle co ów "aptekarski" meteoryt.

Meteoryt wilkanowski to geologicznie biorąc – szary żyłkowaty chondryt, znajdujący się obecnie w najważniejszych muzeach geologicznych świata. Największa część o masie 757,5 g znajduje się na Uniwersytecie Berlińskim, ponadto drobne części są m. in. w Bukareszcie, Chicago, Kalkucie, Londynie, Nowym Yorku, Tartu, Watykanie, Wiedniu. W Polsce 63,48 g meteorytu można oglądać we Wrocławiu. Gdzie upadł wilkanowski meteoryt? Tego dokładnie nie wiadomo. Źródła niemieckie mówią, że koło kolonii Heinrichau, tj. dzisiejszej części Wilkanowa, która bierze swój początek w miejscu głazu upamiętniającego tamto wydarzenie i ciągnie się w kierunku Słonego (czyli zachodnia część ul. Komarnickiej).

W 161 rocznicę tamtego wydarzenie, na zakręcie drogi powiatowej w Wilkanowie ustawiono trzytonowy głaz z tablicą upamiętniającą upadek meteorytu. Fundatorem pomnika jest grupa przyjaciół gminy Świdnica.