Pałac W Broniszowie

Opis

Pałac w Broniszowie leży w południowej części wsi, tuż przy drodze z Zielonej Góry do Nowogrodu Bobrzańskiego. Budowla otoczona jest fosą od południa i zachodu, zaś na wschodzie zmienia się ona w staw. Do rezydencji przylega od południa i wschodu park założony około 1700 roku i przekształcony w połowie XIX wieku. W pobliżu znajdują się także zabudowania gospodarcze. Dziś jedynie część budynku zaadaptowana jest na mieszkanie. Rok rocznie w pałacu odbywają się warsztaty fotograficzne.
Pierwsza wzmienka o wsi pochodzi z 1273 roku, kiedy to komes
Bytomia Odrzańskiego nadał osadzie prawa wsi i nazwę Broniszów. Według niemieckiego historyka Dunckera już w XIII wieku w tej miejscowości miał powstać pierwszy dwór. Kolejnymi właścicielami wsi, których nazwisko jest znane to ród von Ebersbach. Wieś była siedzibą rodową już w XIV wieku. W 1570 roku w posiadanie wsi weszła rodzina von Kottwitz, poprzez małżeństwo Krzysztofa Fabiana von Kottwitz z Ursulą von Ebersbach. Około połowy XVIII wieku dobra te należały do rodziny von Skronsky. W 1839 posiadłość kupił baron August von Tschammer – Quaritz, który zaczął przebudowę pałacu w Broniszowie. We władaniu tej rodziny pałac wraz z jego dobrami pozostawał do 1945 roku. Po wojnie obiekt był nieużytkowany. Następnie pełnił funkcję magazynu, później składu eksponatów archeologicznych. W chwili obecnej jest on własnością prywatną.
Pierwszy budynek dworu został wzniesiony w XIV lub XV wieku. Prawdopodobnie była to wieża mieszkalna, której pozostałości umożliwiły w późniejszym okresie na regularne rozmieszczenie piwnic we wschodniej części budynku głównego. Na przełomie XV i XVI wieku, w częsci obecnego skrzydła głównego wzniesiono, na planie prostokąta, dwór z wydatnym ryzalitem w fasadzie. U schyłku XVI wieku budynek powiększono, co zaowocowało powstaniem dwuskrzydłowego założenia z ryzalitem od północy. Wiek później rezydencję podwyższono o jedną kondygnację i dostawiono wieżę. W 1606 roku wykonano sgraffito elewacji. Pod koniec XVII wieku przekształcono podziały elewacji i zmieniono układ okien. W połowie XIX stulecia wzniesiona została neogotycka baszta i przebudowano mur kurtynowy okalający dziedziniec.
Pałac zbudowano na planie litery L z okrągłą wieżą w narożu. Budynek jest murowany z cegły i częściowo kamienia. Posiada trzy kondygnacje i nakryty jest czterospadowym dachem. Dziedziniec znajdujący się pomiędzy skrzydłami otoczony jest murem kurtynowym z narożną basztą. Elewacje są otynkowane. Dziś większość barokowych tynków odpadła odsłaniając renesansowe sgraffity oraz wcześniejsze tynki. Zdobienie fasady z Broniszowa, pomimo znacznego uszkodzenia, zbliżone jest do organizacji elewacji
pałacu w Żaganiu. Prostokątne okna mają boniowane obramowania. Poszczególne detale dekoracji wyróżnione zostały odmienną  fakturą i odcieniem tynku. Na środku fasady w 1608 roku umieszczono późnorenesansowy portal. Z tego samego okresu pochodzi płaskorzeźba przedstawiająca postać Wulkana w kuźni, która umieszczona została nad wejściem do neogotyckiej baszty.
Po wschodniej stronie sieni znajduje się izba z bogatą renesansową dekoracją sztukatorską belkowego stropu. Po przeciwnej stronie mieści się sala przykryta zdobionym sklepieniem krzyżowym. Na piętrze dostrzec można dobrze zachowane malowidła stropu z motywami roślinnymi liści i wieńca.
W 1966 roku przeprowadzono prace zabezpieczające obiekt. Wyremontowano dach i obniżono drugą kondygnację. Niestety dziś pałac znajduje się w bardzo złym stanie.

Więcej zdjęć w GALERII