Studzionka

Opis

Gmina Krzeszyce; niemiecka nazwa Albrechtabruch - wieś sołecka leżąca na północny wschód od Krzeszyc, na lewym brzegu Warty, która w tym miejscu osiąga największą szerokość 250 m. Do 1975 r. pow. sulęciński, przed 1945 r. – wchodniotorzymski. Do 1945 r. samodzielna, jednostkowa gmina wiejska. Po wojnie gromada w gminie Krzeszyce.
W latach 1955-72 sołectwo w gromadzie Kołczyn.

Wieś została założona w 1721 r. pod n. Krieschte Hollander, dosłownie „krzeszyckie olędry”. Jednakże już w 1741 r. prof. Beckmann posługiwał się nazwą Albrechisbruch, dosłownie „błota Albrechta”. Nazwa ta honoruje margrabiego Albrechta Frydyryka, który
w latach 1695 - 1731 był baliwem zsekularyzowanego zakonu joannitów
i założył wieś. Można przyjąć, iż nazwa ta obowiązywała właśnie od 1731 r. Nazwa polska jest dowolnym chrztem powojennym. KUNM zaleciła przymiotnik studzionecki. W źródłach kościelnych z lat 40 wieś występowała też pod nazwą Studzienka. Wieś została założona przez urząd pojoannickiej domeny. Wieś rozciągnięta wzdłuż wały Warty. Droga wiejska odchyla się łukiem wzdłuż starorzecza. Od południa wieś opływa Klaufub Graben, bezimienny dziś ciek, dopływ Lednika. Na zachodzie grunta Studzionki sięgają niemal zabudowań Przemysławia. Według opisu z lat międzywojennych, wał obsadzony był wierzbami i topolami. Kolonia została założona w 1721 r. (Beckmann) wzgl. w 1722 r. (Kubach) na tzw. Łegu Zakonu. Była jedną z dwóch wsi, obok Chwałowic, jakie powstały przed wybudowaniem wałów. Osadzono tu 40 kolonistów, których uposażono w 2 łany ziemi. W 1771 r. było już 53 kolonistów, którzy posiadali od 34 do 62 mórg ziemi. Wielka zimowa powódź 1779 r. zniszczyła wszystkie domy. W 1780 r. dokonano nowego podziału gruntów. Wieś została na nowo założona i odbudowana. W 1792 r. było 55 gospodarstw, na pocz. XIX wieku - 54 chłopów i 18 komorników. W 1939 r. spisano tu 87 indywidualnych gospodarstw domowych.

W 1771 r. cała gmina liczyła 2214 mórg, w 1792 r. –2191, 1800 r.- 2145, 5 morgi. Pierwsza kolonia w Studzionce została założona „na sposób holenderski” jak podaje Beckmann. Stąd pierwotna nazwa wsi. 1792 r. –55 domów, ok 1800 r.- 65, 1808r.-67, 1982 r. –53 zabudowania. Zabudowa wsi charakteryzowała się luźno rozrzuconymi zagrodami szachulcowymi, które kryte były strzechą. Stodoły i obory stały oddzielnie, obory posiadały wystające galeryjki. W okresie międzywojennym stało jeszcze kilka domów z XVIII wieku. Szachulcowy dom nr 15 pochodził zapewne z roku założenia kolonii- podawał Kubach.  Z uwagi na zniszczenie wsi
w 1779 r. zapewne chodziło o dom z roku odbudowy wsi. W latach 70, najstarszy – obok kościoła - dom nr 36, murowany, parterowy, pochodził z około 1800 r. Dom nr 48, szachulcowy, później przebudowany, datowany był na poczatek XIX wieku.

Ludność: 1792 r. – 401 mieszkańców, ok. 1800 r.- 461, 1805 r.- 132, 1808 r. – 190, 1939 r.- 324, 1949 r.- 250, 1958 r.-280, 1970 r.-216, 1978 r. –184, 1988 r. –149, 1995 r.-90. Kobiety stanowiły w 1970 r. 49,5% mieszkańców, w 1978 r. –45,6%, 1988 r. –51%.

W 1805 r.we wsi hodowano 135 koni, 401 sztuk bydła, 120 owiec i 131 świń.
W wyniku wojennych rekwizycji pogłowie zwierząt zmniejszyło się w 1808 r. do 117 koni, 345 sztuk bydła, 35 owiec i 88 świń. Od co najmniej lat 80. we wsi prosperuje ferma tuczu gęsi Ryszarda Tyszkowskiego. Droga wiejska stanowi fragment drogi wojewódzkiej nr 11406 przez Dzierżązną do Świętojańska. Dawniej przez przeprawę promową we wschodniej części wsi biegła ona do Bogdańca.

Wieś znajdowała się na obszarze prot. inspektoratu słońskiego. Po wojnie diec. (zielonogórsko-gorzowska), dekanat niegdyś rzepiński, obecnie sulęciński. Kościół zawsze miała status filialny. Patronat nad kościołem zależał do urzędu domeny joannickiej, po 1810r. do państwa. Pierwszy kościół pw. Świętej Trójcy został zabudowany zaraz po założeniu wioski  i służył również za szkołę. Pierwsze nabożeństwo odprawiono w niedzielę św. Trójcy (czerwiec) 1724r. Wg Juhra obiekt ten zawalił się w skutek powodzi w 1736 r.
z wyposażenia tej budowli przetrwały do lat międzywojennych kielich cynowy  z napisem „Andreas Hack 1735" oraz cynowy talerz  do kolekty z napisem „ievl 1736” (i stemplem G.K. 17...).

W 1738 r. rozpoczęto budowę nowego, porządnego - jak podkreślił Beckmann – kościoła. Budowlę ukończono w 1739 r. Wszystko wskazuje, ze jest  to stojąca do dziś świątynia (datowana błędnie w schematach i przewodnikach na 1800r.). Wyposażono ją w ambonę oraz empory i stalle. W 1844 r. w miejsce rusztowania pod dzwony wybudowano wieżę, co zaświadcza chorągiewka z tą datą. Dzwon
o średnicy 72 cm i z napisem wymieniającym mistrza zakonu joannitów Ferdynanda, księcia von Preussen
, odlany został w 1793 r. w firmie braci Fischer z Chojny. Przetrwał on wszystkie rekwizycje wojenne i znajduje się wciąż na wyposażeniu kościoła. Kościół został poświęcony 4.11.1945 r. pw. Niepokalanego Serca NMP. Taki tytuł jeszcze w 1958 r. Obecnie pw. Wniebowzięcia NMP. Pierwszy powojenny schematyzm
z 1949 r. – zapewne skutkiem błędu – podporządkował wieś parafii
w
Przemysławiu, natomiast sam kościół afiliował do parafii w Kołczynie. Od 1951 r. jest on rzeczywiście filią pw. św. Stanisława Kostki w Kołczynie. Księgi kościelne
i rachunkowe sięgają roku 1724. Przez co najmniej wiek wieś była podporządkowana prot. parafii w Krzeszycach. Później świątynię afiliowano do parafii prot w Przemysławiu.

Pierwsza szkoła mieściła się w kościele, który został zbudowany w 2 lata po założeniu wsi. Poziom nauczania był bardzo niski. Przeprowadzony 31.05.1753 r. ogólny sprawdzian wiedzy oblały wszystkie dzieci i musiały chodzić do szkoły przez całe lato. Od 1763 r. zgodnie z zarządzeniem królewskim, obowiązek szkolny obejmował dzieci od 5 lat do 13. Nauka obejmowała czytanie, pisanie, rachunki, religię i śpiew. W 1774 r. do szkoły
w Studzionce uczęszczało 40 dzieci. Szkoła istniała jeszcze w latach 70. Wieś przeżyła kilka groźnych powodzi. Wysoka woda 1736 r. zniszczyła kościół. W 1779 r. pastwą zimowej wody padła cała wieś. Wieś poniosła duże straty w czasie kampanii napoleońskiej. Mimo to wyłożyła ponad podatek wojenny 250 talarów na uzbrojenie Landwehry i zasiłki dla rannych.

Obecnie wieś zamieszkuje 140 osób (dane z wikipedia.org).