Mirocin Dolny

Opis

Dzieje Mirocina to właściwie historia trzech miejscowości - Mirocina Dolnego, Średniego i Górnego (niem. Nieder-, Mittel-, Oberherzogswaldau). Podział miejscowości datuje się od czasów średniowiecza (świadczy o tym obecność dwóch kościołów) i w znaczny sposób utrudnia prześledzenie losów poszczególnych jej części. Pierwsze wzmianki o Mirocinie pojawiają się w końcu XIII wieku. Jest to prawdopodobnie najstarsza część wsi, w której już w XIII wieku wzmiankowany jest kościół p.w. Najświętszej Marii Panny (pierwsze wzmianki 1271 i 1300 r.). Jednonawową z prostokątnym prezbiterium świątynię, wybudowano z kamienia i rudy darniowej w połowie XIII w. Później otoczono kościół kamiennym murem. W pobliżu zlokalizowana była drewniana dzwonnica. Kościółek użytkowany był do XIX wieku, kiedy to został opuszczony, gównie ze względu na niewielką liczbę katolików. W XX w. budowla popadła w ruinę (ponowne otwarcie kościoła nastąpiło dopiero po II wojnie światowej).

Pierwsze wzmianki o miejscowym majątku ziemskim pojawiły się w 1468 r., kiedy Otton von Kittlitz sprzedał swoje dobra w Mirocinie braciom Nickelowi i Hansowi Ebirsbachom. W tym czasie wieś była już prawdopodobnie podzielona. W latach 1485 - 1501 część Mirocina Dolnego znajdowała się w rękach Friedricha von Dyherna, potem Hansa (1505 r.) i Franza (1549 r.) von Warensdorfów z Witkowa. W 1669 r. jedną z części zakupił baron Georg Albrecht von Dyhern, którego potomkowie władali wsią do początków XX w. Wiadomo, że w 1791 r. część wsi z kościołem wchodziła w skład posiadłości tego rodu. Druga związana była natomiast z majątkiem w pobliskim Studzieńcu (własność von Knobelsdorffów). W 1845 r. w części von Dyhernów znajdował się kościół, szkoła ewangelicka, 27 domów, 2 młyny wodne, gorzelnia, olejarnia - 359 mieszkańców (12 katolików). W części należącej do właścicieli Studzieńca (do 1845 r. J. Juthe, potem Friedrich von Heuser) znajdował się folwark, owczarnia, 42 domy - 277 mieszkańców. Ostatnimi, przed wybuchem II wojny światowej właścicielami wsi byli baronowie von Dyhern - Czettriz i rodzina Suessmann ze Studzieńca. Mirocin Średni

Pierwszym wymienianym właścicielem Mirocina był Waltherus de Herczoinwalde (1321 r.). W 1429 r. miał miejsce spór o Mirocin między Hansem von Glaubitzem a Nickelem Ebirsbachem. W 1499 r. król czeski Władysław część wsi nadał w lenno Hansowi Ledlaw z Urazu. W 1512 r. część górną i średnią wsi zakupił Albrecht Schlichting. Ten prawdopodobnie w Mirocinie Średnim wzniósł pierwszą murowaną siedzibę. W tym czasie pojawiła się informacja o dwóch miejscowych folwarkach. Po śmierci Albrechta majątek odziedziczyli jego bratankowie Asman i Albrecht. W 1535 r. Asman von Schlichting sprzedał swoją część Mirocina Średniego Ernestowi von Dyhern ze Studzieńca. Natomiast po śmierci Albrechta jego część przypadała Kasparowi von Braun z Drwalewic. Za rządów tej rodziny wzniesiony został prawdopodobnie renesansowy dwór obronny (mogła to być rozbudowa wcześniejszej siedziby Schlichtyngów - np. wieży mieszkalnej). Otoczona nawodnioną fosą budowla była wielokrotnie przebudowywana w XVIII i XX wieku. Około 1600 r. Mirocin Średni zakupił Georg von Dyhern.

W połowie XVII w. wszystkie części Mirocina znalazły się w rękach rodziny von Dyhern (kilka linii rodu), która władała wsią do początków XX w. W 1791 r. wzmiankowano we wsi młyn wodny. Na przełomie XVIII i XIX stulecia w sąsiedztwie dworu założono park. W 1845 r. wieś liczyła 274 mieszkańców (1 katolik). Majątek ziemski składał się z dwóch folwarków, młyna, gorzelni i 41 domostw. Na początku XX wieku w parku przy dworze założono trzy stawy hodowlane z wyspami, które pełniły również rolę dekoracyjną. Do czasów budowy przez rodzinę Dyhernów nowej siedziby w Mirocinie Górnym, dwór pełnił rolę rezydencjalną - potem drugorzędną. Na początku XX w. Dyhernowie prawdopodobnie sprzedali posiadłość - w 1926 r. jako właściciel wymieniany jest Paul Schulz. Przed II wojną światową właścicielką majątku była jego córka Meta Klammt.

Po 1945 r. w folwarku utworzono PGR, początkowo we dworze mieściły się mieszkania i biura, później został opuszczony i popadał w ruinę. Obecnie zachowały się tylko fragmenty murów.

Pierwsza wzmianka o Mirocnie Górnym pojawiła się w 1440 r. W tym czasie we wsi znajdował się kościół (obecnie p.w. św. Jerzego) podległy parafii w Mirocinie Dolnym (samodzielna parafia powstało po 1522 r.). Świątynia powstała w XIV w. W XV stuleciu rozbudowano ją o wieżę (zachowany dzwon z 1479 r.) i kaplicę, a teren wokół otoczono murem z bramką. Wnętrze kościoła ozdobiono polichromią. W XVIII w. dostawiono do kościoła kruchtę.

Ustalenie pierwszych właścicieli wsi napotyka na trudności. Prawdopodobnie byli nimi właściciele Mirocina Średniego - do 1499 r. Hans von Glaubitz, potem Hans Ledlaw, a od 1512 r. Albrecht vov Schlichting, którego potomkowie podzielili majątek. Po 1535 r. część posiadłości ziemskiej przeszła na własność Ernesta von Dyherna ze Studzieńca. Druga część Mirocina Górnego do 1597 r. należała do spadkobierców Nicela von Stosch. W 1674 r. wymienia się barona Georga Gottarda von Dyherna - właściciela wszystkich części Mirocina. Zlokalizowany w Mirocinie Średnim dwór nie odpowiadał Dyhernom, dlatego w połowie XVIII rozpoczęli budowę nowej rezydencji w Mirocinie Górnym. Dwukondygnacyjny, barokowy dwór ukończono prawdopodobnie w końcu XVIII w. Założenie otoczono fosą, ponad którą przerzucono dwa arkadowe mosty. W części północnej fosa przechodziła w dwa przedzielone groblą stawy. W otoczeniu dworu założono regularny ozdobny ogród. Na przełomie XVIII i XIX wieku dwór przebudowano, a w części ogrodu założono park krajobrazowy. Dyhernowie rozbudowywali również pozostające w ich dyspozycji trzy folwarki - w 1791 r. wzmiankowano we wsi cztery młyny. Dbali również o mieszkańców wsi, w połowie XIX wieku ufundowali szpital i założyli dwie szkoły wyznaniowe. W 1845 r. wieś liczyła 778 mieszkańców (31 katolików), 122 domy, ponadto w skład majątku wchodziły 3 wiatraki, 3 młyny wodne, browar i gorzelnia. Część wsi stanowiła domenę królewską podległą urzędowi w Nowej Soli - 8 domów, 70 mieszkańców i wiatrak. Na początku XX w. dwa folwarki - Obervolwerk i Rotvolwerk przeszły na własność Juliusa Wilke. W 1945 r. dwór w Mirocinie Górnym został uszkodzony i stopniowo popadał w ruinę. Obecnie zachowały się jedynie fragmenty murów i arkadowe mosty.
W zabudowaniach gospodarczych mirocińskich folwarków po zakończeniu II wojny światowej zorganizowano PGR, które funkcjonowało do początków lat 90. XX w.