Solniki

Opis

Wieś Solniki (niem. Zőlling) należy do jednych z najstarszych miejscowości na terenie Środkowego Nadodrza. Prowadzone przez niemieckich i polskich archeologów badania wykazały istnienie na tym terenie osadnictwa kultury łużyckiej (900 - 600 p.n.e.), później kultury pomorskiej i lateńskiej (250 - 100 p.n.e.) . We wczesnym średniowieczu znajdował się tutaj gród obronny (VIII w.). Swój największy rozkwit gród przechodził prawdopodobnie w pierwszej połowie X wieku. Sądzi się, że była to warownia plemienia Dziadoszan. Natomiast po przyłączeniu Śląska do państwa Piastów mieścił się tutaj lokalny ośrodek administracyjny. W trakcie badań odkryto również istnienie późniejszych zabytków pochodzących z XII - XIII w. i był to prawdopodobnie schyłkowy okres istnienia grodu.

Sama wieś Solniki powstała natomiast w II połowie XII wieku. Z 1220 roku pochodzi pierwsza wzmianka o kościele parafialnym (Czolnik), który należy do jednych z najstarszych w regionie. Romański kościół pw. św. Anny wzniesiono z kamienia na górującym nad okolicą wzgórzu (niewykluczone, że na miejscu jakiegoś pogańskiego ośrodka kultu). W XV w. przebudowano świątynię w stylu gotyckim - wieża. Sto lat później otoczono obiekt kamiennym murem - w XVIII w. postawiono w murze bramkę, a kościół powiększono o kruchtę. W 1917 r. jeden z trzech dzwonów został zarekwirowany na potrzeby wojenne.

W średniowieczu Solniki były własnością rycerską i należały do kilku właścicieli. Pierwszym wzmiankowanym w 1295 r. był Jasco zu Czolnik, do 1405 r. wymienia się natomiast Johanna von Frankinfurta, który sprzedał posiadłość braciom Phlipowi i Paulowi von Unruh. W 1421 r. pojawiła się pierwsza wzmianka o miejscowym wiatraku. Około 1438 r. Solniki przeszły na własność rodziny von Kottwitz - Hans (1438 - 1478), Bernhard (1480 - 1505). Ostatnim wymienianym przedstawicielem tego rodu był Andreas von Kottwitz (1506 r.), po nim posiadłość należała do Hansa von Schenkendorfa. Około 1540 r. Solniki zakupił Wenzel von Braun, jego następcą był Konrad, któremu przypisuje się budowę renesansowego dworu obronnego (otoczony fosą obiekt wybudowano prawdopodobnie w miejscu wcześniejszego założenia obronnego, np. drewnianego dworu lub wieży rycerskiej). W 1539 r. wzmiankowany jest miejscowy folwark - Obervolwerk. Z wnukami Wenzla von Brauna, Dietrichem i Wolfem związana jest tragedia rodzinna. Według tradycji obaj Braunowie konkurowali o względy Teresy von Rechenberg z Borowa Polskiego, która wybrała Dietricha (w tym czasie właściciela pobliskich Drwalewic). Urażony Wolff zabił brata i opuścił Solniki, później w ramach pokuty miał wykuć kamienny krzyż pokutny (obecnie wmurowany w ogrodzenie kościoła w Borowie Wielkim). Ostatnim z solnickich Braunów był Joachim Sigsimund (1668 r.). Po jego śmierci dobra kilkukrotnie zmieniały właścicieli - Augustin von Stoessel - 1670 r., Johann Simon von Vetter - 1679 r., Johann von Roeber - 1683 - 1705 r. Właściciele majątku w XVIII w. pozostają nieznani. Wiadomo, że w końcu tego stulecia Solniki należały do pruskiego generała kawalerii Wilhelma von Dobschűtza, jego żona to Henrietta von Braun (nie wiadomo, czy spokrewniona była z rodzimą linią rodu). Prawdopodobnie za rządów Dobschűtza miała miejsce generalna przebudowa siedziby, której nadano kształt klasycystycznego pałacu. W sąsiedztwie pałacu założono romantyczny park z oranżerią (fosa wokół pałacu została zasypana).


Począwszy od 1836 r. właścicielem Solnik została rodzina von Gleim. W 1845 r. wieś liczyła 70 domów i 542 mieszkańców, w skład posiadłości ziemskiej wchodziły 3 folwarki, 3 wiatraki, gorzelnia i browar. W połowie wieku wybudowano nowe zabudowania folwarku (przypałacowego), który specjalizował się w hodowli owiec. Na początku XX w. Arthur von Gleim przeprowadził rozbudowę pałacu - taras i ryzalit (wieża), dokonano również nowych nasadzeń w parku, gdzie wcześniej założono niewielki staw. Ostatnia właścicielką majątku była wdowa po Arthurze - Eliza von Gleim.

Po zakończeniu II wojny światowej w Solnikach stacjonowali żołnierze radzieccy. We wsi zorganizowano wojskowe gospodarstwo rolne. Pozostawiono w niej niemieckich mieszkańców, którzy pracowali na potrzeby armii. Wieś pozostawała pod kontrolą Rosjan do 1948 r. Po przejęciu Solnik przez administrację polską w miejscowym majątku utworzono PGR. Początkowo gospodarstwo specjalizowało się w hodowli bydła i trzody chlewnej, później w okolicy założono sady, które stały się podstawą funkcjonowania przedsiębiorstwa. Pałac zaadaptowano na potrzeby administracji gospodarstwa, w końcu XX w. przeprowadzono generalny remont obiektu, w którym obecnie mieszczą się biura zakładu sadowniczego. W Solnikach mieszka obecnie 265 osób. We wsi mieści się filia biblioteki publicznej.