Świniary

Opis

Wieś po raz pierwszy wspomniana w 1317r. jako Swinar, a także Sczwyner, w 1405r. – Swiner. Znane są też z XIV w. zapisy Swinar Magnum, Swyner, Czweyner. Stąd na pocz. XVII w. w formie Zweinert i tak już do 1945r. E.Mucke prawidłowo skojarzył nazwę z funkcją książęcych świniopasów. Nazwa służebna, wyrażająca zajęcie dawnych mieszkańców osady. Obecne brzmienie ustaliła KUNM przed 1947r., zalecając przymiotnik „świniarski”.
Dawna posiadłość biskupów lubuskich, potwierdzona 3.02.1317r. biskupowi Stefanowi II przez margrabiego Waldemara. Po 1405r. 4 łany nabyła tu także kapituła lubuska. Po sekularyzacji biskupstwa wieś przeszła w 1598r. na własność panującego, zrazu jako część domeny w Lubuszu, a od 1736r. włączona do nowo powstałej domeny w Pamięcinie. W 1844r. domena ta została przekształconą w Fideikomiß, czyli niepodzielną ordynację, księcia Prus (tytuł królewskiego brata), która przetrwała formalnie do 1945r.
Nie było tu nigdy siedziby rycerskiej, nie powstał żaden folwark ani pałac. Wymienia się jednak park krajobrazowy (1,3 ha) z II poł. XIX w. z wiekowym platanem o obwodzie 345 cm. 1 km na pn-zach od wsi znajduje się wzniesienie, zwane dawniej Schwarzer Berg („czarna góra”). Pół km na pn-wsch od wsi, w pobliżu obecnego kempingu znajdowało się przed wojną wybudowanie Zweinert Bernauscher Ausbau.

Stara słowiańska owalnica o rodowodzie co najmniej XIII wiecznym.Z kolei historycy niem., powołując się na pierwotną wielkość wsi, twierdzą, że powstała ona w okresie kolonizacji na prawie niemieckim.
W 1405r. wieś miała 64 łany, 4 łany kościelne, w 1718r. 66 łanów metrykalnych przeliczono na 64 łany metrykalne, w tym 2 kościelne, na pocz XIX w. podawano 28 łanów, w 1910r. wieś liczyła 1045 ha. W XIV w. wieś mogło tworzyć 28 dwułanowych chłopów. Na początku XVIII w. było tu 14 chłopów o zróżnicowanym stanie posiadania: jeden chłop 6- łanowy, (B.Krösner), czterech 5-łanowych, ośmiu 4-łanowych i jeden 3-łanowy, łącznie 61 łanów chłopskich. 1 łan miał też zagrodnik. Wiek później nadal było 14 chłopów, 1 zagrodnik i 7 chałupników. W 1939r. spisano tu 51 gospodarstw domowych. Pańszczyzna została zniesiona przed 1718r. chłopi płacili 20,17,16 i 15 talarów czynszu, a wszyscy razem jeszcze 4 talary tzw. Cielęcego (Kalbsgeld), ponadto 15 kogutów i 106 jaj. Zagrodnik płacił 4 talary czynszu. Sołtys wspomniany został ok. 1405r. Miał 4 łany ziemi. W 1718r. sołtys J.Bensche był jednym z 5 – łanowych chłopów. 1809r.- 25 domów, 1982r.- 49 zabudowań. W okresie międzywojennym w pobliżu kościoła stała chata z podcieniami. 1800r.- 118 mieszkańców, 1910 r.(spis)- 275, było to chyba najwyższe zaludnienie w historii wsi, potem ludność zaczęła maleć,1939 r.(spis)-250; po wojnie liczba ludności zbliżyła się do przedwojennej, 1949r.-97, 1958r.-103, 1970r.(spis)-230, odtąd znów ludność systematycznie maleje, 1978r.(spis)-218, 1988(spis)-201, 1995r.- 198, 1996r.- 211.

Kościół gotycki, murowany z kamienia i cegły, wzniesiony w XIV w. przebudowany
w XVI w.(jedynie schematyzmy kościelne określają świątynię jako romańską i datują na XIII w.) Na pocz. XVIII w kościół otrzymał ambonę. Barok reprezentowała też chrzcielnica w kształcie kielicha oraz szafa stojąca w przedsionku wieży. Wieża od zachodu, w górnej części drewniana. najstarszy dzwon odlany został w 1678r. przez Lorentza Kökeritza w Szczecinie. Dwa inne wykonane zostały w 1879r. w bochumskiej hucie. Przez wiele powojennych lat kościół był prawdopodobnie nieczynny. Współczesne schematyzmy podają, iż poświęcenie kościoła nastąpiło w 1945r. Jednakże schematyzm z 1949r. pomija w ogóle ten kościół schematyzmie 1959r. wspomniany został kościół pw. MB Częstochowskiej, jednakże bez daty poświęcenia. 26.07.1977r. został on afiliowany do parafii w Kowalowie.

Źródło: www.osno.pl