Grabowiec

Opis

Grabowiec ma równie starą historię, sięgającą co najmniej połowy XIII wieku, jak kilka innych wiosek gminy Świdnica. W odróżnieniu jednak od pobliskiej Świdnicy, pozostającej w sferze wpływów książęcego Głogowa, Grabowiec od początku związany był z ośrodkiem żagańskim. Co prawda po raz pierwszy Grabowiec wzmiankowany jest w 1305 roku jako Schoenefelt w tzw. Rejestrze Głogowskim, lecz analiza treści tego zapisu pozwala przesunąć fakt istnienia wioski o co najmniej pół wieku wstecz.

W przeciwieństwie do większości wiosek, co do których rejestr podaje powierzchnię upraw i należny z nich podatek, Grabowiec jest tylko przywołany w zapisie dotyczącym pobliskiej Koźli. Skoro zatem w zapisie z 1305 roku pada stwierdzenie, że do wiosek Koźla i Chichy rości sobie prawa książę Konrad jako tytularny dostojnik biskupstwa w Lubuszu, obie wioski musiały istnieć przed 1251 rokiem, kiedy to w obecności dostojników diecezji wrocławskiej biskup Lubusza odstąpił od wszelkich roszczeń wobec nowozakładanych wiosek na terenie okręgu żagańskiego.

Nieco inna jest sytuacja prawna wioski Schoenefelt (Grabowca) wymienionej w Rejestrze Głogowskim jako trzecia z miejscowości, które należą do biskupstwa lubuskiego. Do niej książę Konrad nie zgłaszał żadnych pretensji. Bezspornie, dziesięcina z Schoenefelt miała trafić do kasy biskupstwa w Lubuszu, o czym świadczy ten fakt? Otóż wskazuje na istnienie Schoenefelt – Grabowca jeszcze przed 1251 rokiem – jako że wtedy właśnie biskupstwa z Wrocławia i Lubuszu zawarły ugodę, że dziesięciny z wszystkich nowo zakładanych w diecezji wrocławskiej wiosek, należne są biskupowi Wrocławia. Gdyby zatem Grabowiec został założony przez kolonistów po 1251 roku, należna dziesięcina trafiłaby do Wrocławia a nie Lubusza, jak mamy w Rejestrze Głogowskim. Widzimy tu zatem metrykę bardzo starą, odnoszącą się do epoki niemieckiej kolonizacji Śląska.

O tym, że tak jest w istocie, może świadczyć nazwa wioski, od początku występująca w niemieckim brzmieniu. Pierwotnie “Schoenefelt” to “Schoene Feld”, piękne pola albo piękne miejsce, zaś późniejsze “Schoeneiche” to “Schoene Eiche” piękny dąb. Niewątpliwie osada powstała na leśnym karczunku, co zostało utrwalone w nazwie. Brak słowiańskiego źródłostanu wskazuje na założenie osady przez niemieckich kolonistów, którzy zbudowali domy i zaorali rolę na leśnym karczunku, zapewne pośród dąbrowy. Bujne dęby do dzisiaj rosną w okolicznych lasach, a nawet zdobią ulice wioski.

Dowodem wielowiekowej historii Grabowca są liczne obiekty znajdujące się w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Źródło:
Publikacje Stowarzyszenia Przyjaciół Gminy Świdnica
www.swidnica.zgora.pl