Świętojańsko

Opis

Sołectwo Krasnołęg, gmina Krzeszyce, powiat sulęciński; niemiecka nazwa Sankt Johannes, St. Johannis – nieduża wieś położona między Krzeszycami a Krasnołęgiem.
Do 1975 r. i od 1999 r. – powiat sulęciński; przed 1945 r. jednostkowa gmina wiejska. Podlegała ona urzędowi okrągłemu (Amtsbezirk) w Krzeszycach. Do gminy należała nie istniejąca leśniczówka Głusza (Nesselkappe). Po wojnie – gromada w zbiorczej
gminie Krzeszyce, w latach 1955 - 72 – sołectwo w gromadzie Krzeszyce. Jeszcze w grudniu 1972 r. wieś sołecka. W 1976 r. – już przysiołek w sołectwie Krasnołęg.

Nazwę wsi można zaliczyć do egzotycznej onomastyki zakonnego łęgu Warty. Urzędowa nazwa Sankt Johannes występowała czasami w formie nieco archaicznej „Johannis”. Dosłownie znaczy ona „święty Jan”. Tym razem więc nie pochodzi ona od zamorskiej koloni, ale czci patrona zakonu joannickiego KUNM uszanowała tę tradycję, zalecając jednocześnie przymiotnik „świętojański”. Kolonia założona została przez urząd Joannicki
w
Słońsku przez cały prawie XIX w. należała do zakonu. Kolonia powstała w 1773r. na terenie krzeszyckiego łęgu zakonnego.

Jak opisuje Kubach, jeszcze przed wojną małe, często szachulcowe i kryte strzechą zagrody stały łukiem wzdłuż leśnego pagórka, po północnej stronie drogi z Kostrzyna do Skwierzyny. Ów pagórek to zapewne wspomniane w literaturze Johannsche Berle, skąd rozciera się widok na Warciańskie Błota.

Osadzono tu 24 rodziny, które obdzielono skromnie 5 morgami ziemi (1,3 ha). Łącznie 120 mórg; w 1792 r. –217; w 1809 r. 209 mórg (53,4 ha); w 1931 r. – 109,7 ha. W 1778 r. liczba rodzin wzrosła do 34, w 1809 r. było 34 pełnych chłopów albo kolonistów oraz 16 komorników. W 1931 r. było tu 65 gospodarstw  domowych, w 1939 r. – 59. W latach 30. burmistrzem gminy był Pfeiffer, uchodzący za lokalną osobistość. 1778 r. – 17 niewątpliwie podwójnych domów; w 1792 r. –34 gospodarstwa (Stellen); 1805 r. – 23 domy; 1808 r. – 34; 1931 r. –48; 1982 r. –19. 1792 r. – 198 mieszkańców; 1805 r. –268, 1808 r. – 196 (Bratring przy 35 „dymach” podaje 205 mieszkańców); 1931 r.- 261; 1939 r. (spis)- 196; po wojnie wieś nigdy nie osiągnęła dawnego zaludnienia; 1958 r. – 76; 1970 r. (spis) - 61; 1978 r. (spis) - 68; 1988 r. (spis)- 60; 1995 r.- 60. W 1931 r. kobiety stanowiły 54% mieszkańców wsi, w 1970 r. – 49%, 1978 r. – 51,5%, 1988 r. –53,3%. Przed 1945 r. wieś zdecydowanie protestancka. W 1931 r. był tu tylko 1 katolik. Sądząc
z pierwotnego uposażenia chłopów uprawa roli nie miała być głównym zajęciem ludności.
W latach 70. było tu jeszcze leśnictwo. Przez wieś przechodzi droga woj. nr 11405
StudzionkaDzierżązna - Świętojańsko. Ponadto, droga gminna 11-37-003. Wieś niekościelna, zawsze w parafii krzeszyckiej. Źródła niemieckie wspominają lokalny cmentarz.

Zabytki:

We wsi znajduje się cmentarz żydowski, który został założony na początku XIX wieku i zajmuje obszar 0,1 ha. Na cmentarzu zachowało się około piętnastu nagrobków wykonanych z piaskowca, spośród których najstarszy pochodzi z 1881 r.

W 2006 r. wieś zamieszkiwało 60 osób (dane z wikipedia.org).